Ücret hesaplamalarının nasıl yapıldığı ve net ücret alan çalışanlar ile brüt ücret alan çalışanlar arasında ne gibi farklar olduğunu sizlere anlatmaya çalışacağım.

ÜCRET NEDİR VE HESAPLAMALARI NASIL YAPILIR?

Merhaba,

Ücret hesaplamalarının nasıl yapıldığı ve net ücret alan çalışanlar ile brüt ücret alan çalışanlar arasında ne gibi farklar olduğunu sizlere anlatmaya çalışacağım.
Öncelikle ücret nedir sorusuna verebileceğimiz en doğru cevap; Çalışanlara yaptıkları işin bedeli olarak ödenen paradır. Kısaca, emeğin bedelidir.

4857 sayılı iş kanunun 32. maddesine göre ücretin tanımı şöyle yapılmıştır.  Genel anlamda ücret bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır.
Bir işyerine işe başlarken işveren çalışanıyla net veya brüt ücret üzerinden anlaşma yapar. Bu yapılan anlaşma gereği çalışan kişiye net ücret veya brüt ücret üzerinden maaş ödenir.
Net ücret karşılığı işveren ile anlaşan çalışan; tüm yasal kesintilerden muaftır. Bunu biraz daha açmak gerekirse; çalışan 1.000.-TL net ücret üzerinden işveren ile çalışmak için anlaşma yapmış ise eline geçecek net tutar anlaşma yapmış olduğu net ücrettir. Ücret üzerinden ödenecek olan SGK primleri+Vergi kesintilerini işveren ödemek zorundadır.

Brüt ücret üzerinden işveren ile anlaşan çalışan; Brüt Ücret üzerinden SGK İşçi Kesintileri+İşçi Ücretlerinden Yapılan Vergi Kesintileri düşüldükten sonra eline geçecek olan tutar net ücretidir.

Örnek = Net Ücreti 1.000.-TL olan bekar Metin bey’in Brüt ücreti ne kadardır ? SGK’ya ve Vergi Dairesine ödenecek olan yasal kesinti tutarları nedir ? Metin bey’in işverene maliyeti ne kadardır?

Net ücret’ten Brüt ücret hesaplamasına gitmenin kısa yolu (1.000/0,7159 = 1.396,84.-TL)
Brüt Ücret = 1.396,84.-TL

A – SGK İşçi Kesintileri

     SGK işçi prim kesintisi (%14)                    = 1.396,84 x 0,14= 195,55.-TL�
     SGK işçi işsizlik prim kesintisi (%1)            = 1.396,84 x 0,01=  13,96.-TL

B – SGK İşveren Kesintileri

     SGK işveren prim kesintisi (%19,5)           = 1.396,84 x 0,195 = 272,38.-TL
     SGK işveren işsizlik prim kesintisi (%2)      = 1.396,84 x 0,02  =   27,94.-TL 

C – İşçi Ücretlerinden Yapılan Vergi (Stopaj) Kesintileri

     Gelir Vergisi Matrahı = Brüt Ücret – (SGK işçi primi+SGK işçi işsizlik primi)�
     Gelir Vergisi Matrahı                              = 1.396,84 – (195,55+13,96) = 1.187,33.-TL
     Gelir Vergisi (%15)                               = 1.187,33 x 0,15 = 178,10.-TL
     Damga Vergisi (0,0066)                        = 1.396,84 x 0,0066 = 9,22.-TL

     Net Ücret = (  Brüt Ücret – İşçi Kesintileri Toplamı (SGK işçi Kes.+İşçi Vergi Kes.)
     Net Ücret =  ( 1.396,84 – ( 195,55+13.96+178,10+9,22) = 1.000.-TL  )

    Ödenecek Net Tutar = Net Ücret + Asgari Geçim İndirimi�
    Ödenecek Net Tutar = 1.000 + 54,68 = 1.054,68.-TL

    İşverene Maliyeti = Net Ücret + Tüm Yasal Kesintiler (SGK İşçi+SGK İşv+Vergi)
    İşverene Maliyeti = 1.000 + (195,55+13,96+272,38+27,94+178,10+9,22)

    Sonuç = 1.697,15.-TL

Örnek = Brüt Ücreti 1.000.-TL olan bekar Metin bey’in Net ücreti ne kadardır ? SGK’ya ve Vergi Dairesine ödenecek olan yasal kesinti tutarları nedir ? Metin bey’in işverene maliyeti ne kadardır?

A – SGK İşçi Kesintileri

     SGK işçi prim kesintisi (%14)                    = 1.000,00 x 0,14= 140,00.-TL�
     SGK işçi işsizlik prim kesintisi (%1)            = 1.000,00 x 0,01=  10,00.-TL

B – SGK İşveren Kesintileri

     SGK işveren prim kesintisi (%19,5)           = 1.000,00 x 0,195 = 195,00.-TL
     SGK işveren işsizlik prim kesintisi (%2)      = 1.000,00 x 0,02  =   20,00.-TL 

C – İşçi Ücretlerinden Yapılan Vergi (Stopaj) Kesintileri

     Gelir Vergisi Matrahı = Brüt Ücret – (SGK işçi primi+SGK işçi işsizlik primi)�
     Gelir Vergisi Matrahı                              = 1.000,00 – (140,00+10,00) = 850,00.-TL
     Gelir Vergisi (%15)                               = 850,00 x 0,15 = 127,50.-TL
     Damga Vergisi (0,0066)                        = 1.000,00 x 0,0066 = 6,60.-TL
     Net Ücret = ( Brüt Ücret – İşçi Kesintileri Toplamı (SGK işçi Kes.+İşçi Vergi Kes.)
     Net Ücret = ( 1.000,00 – ( 140,00+10.00+127,50+6,60) = 715,90.-TL  )

    Ödenecek Net Tutar =  Net Ücret + Asgari Geçim İndirimi�
    Ödenecek Net Tutar = 715,90 + 54,68 = 770,58.-TL
    İşverene Maliyeti = Net Ücret + SGK İşveren Kesintileri
    İşverene Maliyeti = 715,90 + (195,00+20,00)

    Sonuç = 930.90.-TL

Yukarıdaki örneklerden görüleceği üzere net ücretin; brüt ücrete göre işverene maliyeti neredeyse yarı yarıya fark etmektedir.
Çalışanların, işveren ile ‘NET ÜCRET’ üzerinden anlaşma yapabilmeleri büyük bir avantajdır.

Not = Hesaplamalar Ocak 2010 ücret verilerine göre yapılmıştır. Yıl içinde brüt ücret üzerinden anlaşma yapan çalışanların ücretlerinde azalma olacaktır.  

Saygılarımla,

Mustafa Çağlayan